αναδημοσίευση απο Ελευθεροτυπια
Η διεθνής εμπειρία δικαιώνει τους φόβους των κατοίκων της Βόρειας Ελλάδας για την εξόρυξη χρυσού. Μπροστά στο κέρδος, πολυεθνικές και κυβερνήσεις θυσιάζουν ανθρώπινες ζωές και περιβάλλον, ενώ οι αντιδράσεις των κατοίκων και των οικολογικών οργανώσεων αντιμετωπίζονται ακόμη και με δολοφονίες ακτιβιστών…Οι Σκουριές Χαλκιδικής, το Πέραμα του Εβρου, το Κιλκίς δεν είναι ελληνικές πρωτοτυπίες. Αντιδράσεις, πορείες, διαμαρτυρίες κατά των εξορύξεων χρυσού σημειώνονται σε ολόκληρο τον πλανήτη. Σε Βόρεια και Νότια Αμερική, στην Αφρική, στην Ασία, αλλά και στην Ευρώπη. Στις πιο φτωχές χώρες, όπου οι πολυεθνικές κάνουν ό,τι θέλουν, η αγριότητα των επιχειρήσεων και η καταστολή των κυβερνήσεων είναι ακόμη μεγαλύτερες. Οργανώσεις κατά των εξορύξεων χρυσού καταγγέλλουν μέχρι και δολοφονίες ακτιβιστών.
Στην Ευρώπη, οι αντιδράσεις εκφράζονται με πιο ήπιο τρόπο και οι αρχές δεν παίρνουν δραστικά μέτρα (εκτός Ελλάδας…). Στη Ρουμανία, μάλιστα, οι διαδηλωτές δεν έχουν βρει ποτέ μπροστά τους την αστυνομία. Παρά τις διαβεβαιώσεις των εταιρειών ότι οι εξορύξεις γίνονται με ασφαλή τρόπο, ότι λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα και ότι -εν ολίγοις- δεν υπάρχει κίνδυνος, η Ευρώπη έχει ζήσει πρόσφατα δύο καταστροφές, που προκλήθηκαν όταν έσπασαν τα φράγματα, τα οποία συγκρατούσαν τόνους νερού με χημικά απόβλητα των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, στη Φινλανδία και στην Ουγγαρία.Στην πρώτη περίπτωση, τα λύματα χύθηκαν στη θάλασσα. Στη δεύτερη, ένα ποτάμι από κόκκινη λάσπη κατέκλυσε μεγάλη κατοικημένη έκταση. Οι πληγέντες κάτοικοι είδαν τους άντρες των συνεργείων του κρατικού μηχανισμού να πλησιάζουν με πλαστικές φόρμες και αντιασφυξιογόνες μάσκες, για να τους προσφέρουν βοήθεια. Αυτές τις εικόνες φοβούνται πως θα ζήσουν οι κάτοικοι της Χαλκιδικής, του Κιλκίς και του Περάματος. Αλλά και των Σερρών, όπου σε δύο περιοχές φέρεται το ΙΓΜΕ να ανακάλυψε μεγάλα κοιτάσματα χρυσού: στη Νιγρίτα και στο Αγκιστρο.ΦΙΝΛΑΝΔΙΑΟι κάτοικοι της πόλης Ταλβιβάρα είδαν στις 4 Νοεμβρίου 2012 μια διαρροή από το ρήγμα στο τέλμα καταλοίπων της γύψου του μεταλλείου νικελίου-ουρανίου της περιοχής. Οπως κατήγγειλαν, στον πυθμένα του άδειου τέλματος υπήρχε σε πάχος περίπου 7 μ. μια μάζα από μίγμα γύψου και τοξικών μετάλλων. Σύμφωνα με οικολογικές οργανώσεις, γύρω από το ορυχείο τουλάχιστον 250 στρέμματα από βαλτοτόπια και λίμνες έχουν ρυπανθεί από την απόρριψη αποβλήτων που περιέχουν ουράνιο και βαρέα μέταλλα. Στις 15 Νοεμβρίου έγινε διαδήλωση στο Ελσίνκι με αίτημα να κλείσει το μεταλλείο της Ταλβιβάρα, που ρυπαίνει με δηλητήρια τις λίμνες και τα ποτάμια της κεντρικής Φινλανδίας.ΣΟΥΗΔΙΑΣτις 17 Νοεμβρίου 2012 Σουηδοί πολίτες διαμαρτυρήθηκαν στη Στοκχόλμη, φωνάζοντας προς την κυβέρνησή τους: «Μην πηγαίνετε με τις ξένες μεγαλοεταιρείες. Μην ακρωτηριάζετε τη Σουηδία». Εξέφραζαν την αντίρρησή τους στην προώθηση μεγάλης κλίμακας μεταλλευτικής δραστηριότητας για την εξόρυξη ασβεστόλιθου στο αρχέγονο δάσος του Ονγιαρε. Περιβαλλοντολόγοι προειδοποιούν πως, αν επιτραπεί η εξόρυξη, η καταστροφή στο περιβάλλον θα είναι άνευ προηγουμένου.ΟΥΓΓΑΡΙΑΗ ουγγρική κυβέρνηση επέβαλε πρόστιμο 500 εκατ. ευρώ στο εργοστάσιο βωξίτη-αλουμινίου MAL για καταστροφές από τοξική κόκκινη λάσπη τον Οκτώβριο του 2010 και για αποζημίωση των ζημιών που προκλήθηκαν στη φύση. Σύμφωνα με τις αρχές, 1.880.000 τόνοι κόκκινης λάσπης διέρρευσαν όταν έσπασε το φράγμα που συγκρατούσε τη λίμνη των αποβλήτων. Το δυστύχημα προκάλεσε το θάνατο 10 ανθρώπων, αλλά και μία από τις σοβαρότερες περιβαλλοντικές καταστροφές στην ιστορία της χώρας.ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣτις 16 Ιουνίου του 2010 νεκρά ψάρια ξεβράστηκαν στα νερά του ποταμού Luda Yana Banska, που καταλήγει στον Εβρο! Επειτα από ατύχημα στο συγκρότημα εξόρυξης και εμπλουτισμού χαλκού του εργοστασίου Assarel Medet, χύθηκαν στον ποταμό δηλητηριώδεις χημικές ουσίες. Μετά τις βροχές, το βράδυ της Τρίτης (15 Ιουνίου) τα κανάλια αποστράγγισης του χώρου απόθεσης αποβλήτων δεν λειτούργησαν αποτελεσματικά και διέρρευσαν στο περιβάλλον βαρέα μέταλλα και όξινα ύδατα.ΡΟΥΜΑΝΙΑΣτις 24 Νοεμβρίου 2012 πραγματοποιήθηκε στην πόλη Κλουζ κοινή πορεία ντόπιων με το ελληνικό κίνημα κατά των εξορύξεων χρυσού. Στο Κερτέτς, η Eldorado Gold Corporation σχεδιάζει ακόμα ένα επιφανειακό μεταλλείο χρυσού. Εξόρυξη χρυσού σχεδιάζεται και στη Ρόσια Μοντάνα, ένα χωριό 4.000 κατοίκων σε μια καταπράσινη κοιλάδα στα Καρπάθια Ορη, με ιστορία 2.000 ετών. Στο υπέδαφός της κρύβει το μεγαλύτερο κοίτασμα χρυσού της Ευρώπης. Πρόκειται για 240 τόνους χρυσού συνολικά, που μια άλλη καναδική εταιρεία, η Gabriel Resources, σκοπεύει να εκμεταλλευτεί, κατασκευάζοντας στην περιοχή το μεγαλύτερο ανοιχτό ορυχείο εξόρυξης χρυσού της Γηραιάς Ηπείρου. Το έργο δεν έχει ξεκινήσει ακόμα, καθώς η αρχική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που κατέθεσε η εταιρεία απορρίφθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος.
σ.σ. παρόμοιες καταστροφές, παρά τις διαβεβαιώσεις των πολυεθνικών, προκλήθηκαν και σε άλλα μέρη στην Ευρώπη όπως, στην ΝΑ Γαλλία που καταστράφηκε οικολογικά μια περιοχή όσο περίπου η Χαλκιδική, στην Σαρδηνία όπου μέχρι σήμερα 40 πρώην εργαζόμενοι προσπαθούν εις μάτην να σώσουν την περιοχή από την καταστροφή (η πολυεθνική δήλωσε πτώχευση και την κοπάνησε!), κ.α!
Λαδιαβίτης
ΚΙΝΑΕπειτα από συνεχείς κινητοποιήσεις των κατοίκων, οι αξιωματούχοι της πόλης Σιφάνγκ στην επαρχία Σετσουάν ματαίωσαν τα σχέδια για την κατασκευή εργοστασίου επεξεργασίας χαλκού. Οι διαδηλωτές συγκρούστηκαν με τις δυνάμεις ασφαλείας, με αποτέλεσμα τουλάχιστον 13 άνθρωποι να μεταφερθούν στα νοσοκομεία της πόλης. Τελικά, όμως, νίκησαν…ΘΙΒΕΤΟι χωρικοί πέτυχαν να σταματήσουν πρόγραμμα εξόρυξης χρυσού από κινεζική εταιρεία στο βουνό Kawagebo, το οποίο είναι τόσο ιερό για τους βουδιστές, που ακόμα και η ορειβασία απαγορεύεται. Οι κάτοικοι δέχτηκαν απειλές και βίαιες επιθέσεις από προσωπικό της εταιρείας, αλλά απάντησαν με την καταστροφή του μηχανολογικού της εξοπλισμού, ενώ ακολούθησαν συλλήψεις και προσπάθειες εξαγοράς των ηγετών τους. Στο τέλος το ιερό βουνό έμεινε άσπιλο.ΦΙΛΙΠΠΙΝΕΣΟι κοινότητες των ιθαγενών Mankayan γιορτάζουν μια νίκη στον αγώνα τους ενάντια στις εταιρείες Lepanto και Goldfields. Υστερα από έναν ολόκληρο χρόνο αγώνα και παραμονής των κατοίκων στα οδοφράγματα, οι εταιρείες απέσυραν όλα τα μηχανήματά τους (γεωτρύπανα κ.λπ.) από την περιοχή του Madaymen.ΤΟΥΡΚΙΑΠορεία χωρικών για τα μεταλλεία χρυσού πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο. Διαμαρτύρονται για τις μεταλλευτικές δραστηριότητες στα όρη Kaz (Ιδη). Κάτοικοι των χωριών της περιοχής Karakoy έκαναν πορεία στην περιοχή εξόρυξης, με την υποστήριξη του δημάρχου και του αντιδημάρχου του Τσανάκαλε. Τουρκικές εφημερίδες και ακτιβιστές κατηγόρησαν τις εταιρείες χρυσού για τις φωτιές του περασμένου καλοκαιριού στα Ορη Kaz, απέναντι από τη Λέσβο. Η απειλή από την εξόρυξη χρυσού στην περιοχή έχει γίνει ένα από τα πλέον ακανθώδη περιβαλλοντικά και κοινωνικά ζητήματα της χώρας.ΑΛΑΣΚΑΗ Βρετανική Κολομβία είναι η περιοχή του Καναδά που χωρίζει την Αλάσκα από τις υπόλοιπες πολιτείες των ΗΠΑ. Ενα μικρό μεταλλείο, το Tulsequah Chief, ρυπαίνει τον ποταμό Τάκου. Εδώ και χρόνια, γερουσιαστές, βουλευτές και κυβερνήτες της Αλάσκας ζητούν να σταματήσει η ρύπανση του ποταμού, που είναι πλούσιος σε σολομό. Η ρύπανση από αυτό το μικρό μεταλλείο συνεχίζεται από το 1950, οπότε ξεκίνησε η λειτουργία του.ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΜε συνεχείς διαδηλώσεις, τόσο στο Μπουένος Αϊρες όσο και σε άλλες πόλεις, ακτιβιστές και ντόπιοι προσπαθούν να ματαιώσουν την έναρξη λειτουργίας ενός ανοικτού χρυσωρυχείου στην περιοχή Φαματίνα, στα βορειοδυτικά της χώρας, από την καναδική εταιρεία Osisko. «Ολόκληρη η πόλη είναι αντίθετη στο ρυπογόνο ανοιχτό χρυσωρυχείο», λένε οι διαδηλωτές. Μια άλλη εταιρεία, η Barrick Gold, εκμεταλλεύεται το κοίτασμα χρυσού στο Πάσκουα Λάμα, σε υψόμετρο 5.000, κοντά στους παγετώνες, μεταξύ των περιοχών Σαν Χουάν (Αργεντινή) και Ατακάμα (Χιλή). Το κοίτασμα αυτό θεωρείται από τα μεγαλύτερα στον πλανήτη και θα επενδυθούν 3 δισ. δολάρια για εκμετάλλευση 25 ετών.ΓΟΥΑΤΕΜΑΛΑΣτην πόλη San Miguel Ixtahuacan, στα υψίπεδα της χώρας, η λειτουργία του μεταλλείου της εταιρείας Goldcorp, με έδρα το Βανκούβερ, έχει οδηγήσει σε μετανάστευση των κατοίκων, υποβάθμιση του περιβάλλοντος και σκληρή αστυνομική βία. Σύμφωνα με καταγγελίες, οι ηγέτες της τοπικής κοινότητας έχουν απειληθεί, δεχθεί επιθέσεις, συλληφθεί και εξοστρακιστεί. Χρησιμοποιώντας πάνω από 250.000 λίτρα νερό την ώρα, οι εξορυκτικές δραστηριότητες έχουν προκαλέσει δραματική μείωση των πηγών καθαρού νερού. Ο επικεφαλής της τοπικής κοινότητας εξήγησε την αντίθεσή τους: «Είναι ένα έργο θανάτου. Δεν είμαστε διατεθειμένοι να πουλήσουμε το μέλλον των παιδιών μας προς όφελος λίγων ξένων».ΕΚΟΥΑΔΟΡΠερίπου 25 καναδικές εταιρείες διεξάγουν μεταλλευτικές έρευνες στο Εκουαδόρ, παρά τις διαμαρτυρίες του πληθυσμού. Τον Απρίλιο του 2008, η Εθνοσυνέλευση αυστηροποίησε τους νόμους για τα μεταλλεία, με κριτήριο την προστασία των υδάτων και των εθνικών δρυμών, διασφαλίζοντας ότι θα λαμβάνεται υπ’ όψιν και η γνώμη των πολιτών.ΜΕΞΙΚΟΤον Ιούνιο του 2010, ο δήμαρχος της πόλης San Jose del Progreso στο νότιο Μεξικό, Οσκαρ Βενάνσιο Ριβέρα, και ακόμη ένας αξιωματούχος έχασαν τη ζωή τους σε ενέδρα, την οποία φέρεται να έστησαν κάτοικοι οι οποίοι αντιδρούν στην εξόρυξη χρυσού και ασημιού στην περιοχή, ενώ συχνά είναι και τα βίαια επεισόδια με την αστυνομία. Σε μια άλλη περιοχή της χώρας, το μεταλλείο του Cerro de San Pedro, αποτελεί το επίκεντρο μιας από τις πιο σημαντικές δικαστικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαμάχες στη χώρα. Θεωρητικά, η περιοχή είναι προστατευόμενη λόγω της ιστορικής και οικολογικής της αξίας, όμως σήμερα το μισό Cerro de San Pedro έχει καταστραφεί από τα φουρνέλα και το κυάνιο. Οι ισχυροί δεσμοί της εταιρείας με την πολιτική εξουσία και τα ΜΜΕ καταπνίγουν τις δυναμικές αντιδράσεις, με αποκορύφωμα τη δολοφονία του τότε δημάρχου της πόλης, το 1996.ΚΟΛΟΜΒΙΑΟι διαδηλώσεις είναι συχνές στην Κολομβία, όπου πολίτες και περιβαλλοντικές οργανώσεις απαιτούν από την κυβέρνηση να μη δώσει στην καναδική εταιρεία Greystar Resources άδεια να ξεκινήσει ερευνητικές εργασίες για το μεταλλείο χρυσού Angostura στην περιοχή που ονομάζεται «paramo Santurban». Τα «paramos» είναι μοναδικά «νεοτροπικά», νεφοσκεπή οικοσυστήματα, με πηγές καθαρού νερού, υψηλή βιοποικιλότητα και μεγάλο αριθμό ενδημικών ειδών, που απαντούν μόνο στις Ανδεις σε υψόμετρα 3.000-5.000. Η εταιρεία υποστηρίζει ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για τα πολύτιμα παράμος…ΠΑΝΑΜΑΣΟ νέος μεταλλευτικός νόμος, που ψηφίστηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2011, δεν άντεξε ούτε ένα μήνα. Υστερα από εβδομάδες βίαιων διαδηλώσεων περιβαλλοντικών οργανώσεων και ιθαγενών, στις 4 Μαρτίου 2011 ο πρόεδρος της χώρας υποχρεώθηκε να δηλώσει ότι θα αποσύρει το νόμο, ο οποίος θα επέτρεπε σε ξένες κυβερνήσεις να αποκτήσουν ιδιοκτησία σε μεταλλεία του Παναμά. Η πέτρα του σκανδάλου είναι το βουνό Cerro Colorado, στην περιοχή των ιθαγενών Ngobe, το οποίο έχει πλούσια κοιτάσματα χαλκού. Αποσύρθηκε επίσης και ένας άλλος νόμος, ο οποίος καταργούσε την υποχρέωση υποβολής περιβαλλοντικής μελέτης από τις πολυεθνικές μεταλλευτικές εταιρείες, περιόριζε το δικαίωμα στην απεργία και έδινε ασυλία στους αστυνομικούς για τη σκληρή καταστολή κατά διαδηλωτών.ΠΕΡΟΥΗ λίμνη Yanacocha (Μαύρη Λίμνη), στην κορυφή των Περουβιανών Ανδεων, δεν υπάρχει πια. Στη θέση της χάσκει ένα τεράστιο επιφανειακό μεταλλείο, που ανήκει στην αμερικανική πολυεθνική Newmont Mining. Το μεταλλείο χρυσού είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στον πλανήτη και το μεγαλύτερο στη Λατινική Αμερική. Η συνολική έκταση των εγκαταστάσεων (ορυγμάτων, εργοστασίων, χώρων απόθεσης) είναι 1.400.000 στρέμματα! Αντιμέτωπες με τις συνέπειες της ρύπανσης από όξινη απορροή, υδράργυρο και άλλα χημικά, οι οικογένειες της περιοχής Καχαμάρκα δίνουν απελπισμένο αγώνα να υπερασπιστούν τα νερά τους και τον τρόπο ζωής τους. Τον Ιούνιο του 2000, 150 κιλά υδραργύρου διέρρευσαν από ένα φορτηγό της εταιρείας, με αποτέλεσμα πάνω από 1.000 άνθρωποι να υποστούν τοξική δηλητηρίαση.
